KİLER: DÜNDEN BUGÜNE ÖNEMİNİ KAYBETMEYEN BİR KÜLTÜR
Gıdaların hem bozulmadan korunmasını sağlamak hem de depolamak üzere insanlığın geliştirdiği, günümüzde ilkel gibi görünen ama aslında dâhiyane çözümlerden biridir kilerler… Sözü uzatmadan, tarihin eski dönemlerinde ortaya çıkmış ve farklı bölgelerde farklı stillerde kullanılan bu yöntemle ilgili detaylara geçelim.
Buzdolabı teknolojisinin olmadığı eski dönemlerde, henüz inşa sürecindeyken evlerin güneş almayan serin bir odası kiler olarak ayrılır, bu oda çoğunlukla mutfağın yan tarafında veya evin bodrum katında yer alırdı. Çiftlik gibi yerlerde ise yaşam alanından uzak bir yere yapılır, hatta bazen yer altına doğru inşa edilirdi. İçerideki nem ve ısıyı koruması için üstü toprak, saman gibi malzemelerle kapatılan yer altına gömülmüş bu kilerlerin zemini toprak, tavanı ise kütük veya keresteden oluşurdu.
Anadolu’nun pek çok yerinde hâlâ karşılaşabileceğimiz, yöreye göre serender, nayla, hızna gibi farklı isimler alabilen bu kilerler, ahşap raf ve bölmelerle dizayn edilmekte. Günümüz modern yapılarında ise mutfak içine kiler olarak konumlandırılan ayrı odalar yapılabiliyor. Bununla birlikte çoğumuz, ısıdan ve nemden uzakta olan dolaplarımızı kiler olarak kullanıyoruz. Biçim değiştirmiş olsa da buzdolabının icat edildiği günümüz dünyasında da kiler, pek çok ürün için saklama ve depolama alanı olarak önemini korumaya devam ediyor.
Çiğ ürünlerden konservelere, sebzeden meyveye kilerde saklayabileceğiniz ürünler listesi, buzdolabında saklayabileceklerinizden fazla olabilir. Örneğin baharatlarınız… İster tarçın ister pul biber olsun, tüm baharatlarınızı kilerde saklayabilir ve böylece çok daha uzun ömürlü olmasını sağlayabilirsiniz. Soğan, sarımsak, domates, patates, kuru yemişler de buzdolabına değil kilere girmeli… Un, şeker, kabartma tozu, karbonat, salça, zeytinyağı, bal, pekmez, reçel, sirke ve kavanoz kavanoz kurduğunuz konservelerin yeri kesinlikle kiler olmalı.
Kileri zaman zaman düzenlemek, özellikle mevsim değişimlerinde yapılması gerekenler arasındadır. Her ne kadar saklayan, muhafaza eden bir depo olsa da her ürünün bir kullanım süresi vardır ve o süreyi dolduranları kilerden çıkarıp yenilerine yer açmak yerinde bir tutum olacaktır. Bunun dışında ürünleri gruplara ayırarak depolamalı, neyin nerede olduğunu görebilmek için cam kavanozlar kullanmalı, paketlerin ağzını hava almayacak biçimde kapatmalısınız. Sık kullandıklarınızı ön tarafta çabuk erişebileceğiniz yere koymayı da düşünebilirsiniz.
4,427 okunma